سندرم آسپرگر چیست؟

سندرم آسپرگر (AS) یکی از اختلالات عصبی است که به‌عنوان بخشی از اختلال طیف اوتیسم (ASD) شناخته می‌شود. از نظر متخصصان روانپزشکی این سندرم به‌ دلیل شدت علائم خفیف‌تر خود، در انتهای طیف در نظر گرفته می‌شود.

وی رفتارهایی مانند اوتیسم و ​​مشکلات مربوط به مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی را در پسرانی مشاهده کرد که دارای هوش طبیعی و قابلیت تکامل مهارت زبانی بودند.

امروزه مشخص شده که کودکان و بزرگسالان مبتلا به این سندرم معمولا دارای علائمی مانند مشکل در تعامل اجتماعی، رفتارهای تکراری، لجبازی بیش ‌از حد روی آنچه که فکر می‌کنند و تمرکز وسواسی بر روی قوانین و روال عادی هستند.

معمولا مبتلایان به سندرم آسپرگر در گروه «افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با عملکرد بالا» طبقه‌بندی می‌شوند. زیرا برخلاف بسیاری از افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، این دسته از بیماران تاخیری در یادگیری مهارت‌های زبانی و شناختی ندارند.

به‌طوری‌که غالباً دارای هوش طبیعی یا فراتر از حد طبیعی هستند و حتی می‌توانند در کلاس‌های عادی مدرسه با بچه‌های نرمال آموزش ببینند و در آینده صاحب شغل شوند.

علائم سندرم آسپرگر در کودکان

علائم معمولا از کودکی به کودک دیگر تقریبا متفاوت است، اما اکثر کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر به تمرکز وسواسی بر روی یک موضوع خاص علاقه دارند.

معمولا کودک مبتلا از تلاش شخص مقابل برای تغییر موضوع مکالمه بی‌اطلاع است و به‌همین‌دلیل در تعاملات اجتماعی خود دچار مشکل می‌شود.

این کودکان قادر به تشخیص حالت‌های چهره و زبان بدن نیستند و معمولا هنگام صحبت با دیگران از تماس چشمی خودداری می‌کنند.

کودکان مبتلا به اختلال آسپرگر ممکن است ظرافت‌های زبان مانند کنایه و شوخ‌طبعی را درک نکنند و اصولا با یک تناژ صدا و یک حالت چهره حرف می‌زنند و قدرت کاهش حجم صدا در زمان‌های خاص را ندارند. ممکن است در مهارت‌های حرکتی اصلی مانند دویدن یا راه رفتن مشکل داشته باشند.

البته باید بدانید که کودکان مبتلا به اوتیسم غالباً گوشه‌گیر و نسبت به دیگران بی‌علاقه هستند. اما در مورد کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر اینگونه نیست و معمولاً می‌خواهند در نقطه توجه دیگران قرار بگیرند و با آن‌ها تعامل داشته باشند، اما اغلب نمی‌دانند که چگونه باید این کار را انجام دهند.

علائم سندرم آسپرگر در بزرگسالان

علائم عاطفی و رفتاری

رفتارهای تکراری: انجام رفتارهای تکراری یکی از علائم رایج اختلالات طیف اوتیسم است که ممکن است شامل انجام یک کار مشخص هر روز صبح قبل از شروع کار، چرخاندن چیزی به تعداد مشخص یا باز کردن درب به روشی خاص باشد.

ناتوانی در درک مسائل عاطفی: ممکن است بزرگسالان مبتلا به سندرم آسپرگر هنگام تفسیر و درک مسائل اجتماعی یا عاطفی، مانند غم و اندوه یا ناامیدی، مشکلاتی داشته باشند.

تمرکز اول شخص: بزرگسالان مبتلا به این سندرم معمولا هنگام همدلی یا نگرانی دیگران در برابر رفتارها و گفتارهای خود واکنش سختی نشان می‌دهند. چراکه آن‌ها تمایل دارند دنیا را از دید اول شخص خود ببینند.

پاسخ احساسی اغراق‌آمیز: اگرچه همیشه عمدی نیست، اما بزرگسالان مبتلا به این سندرم ممکن است برای کنار آمدن با موقعیت‌های عاطفی، احساس ناامیدی یا تغییر الگو، بیش ‌از حد معمول تلاش کنند. این مسئله ممکن است منجر به طغیان‌های احساسی شود.

پاسخ غیر طبیعی به محرک‌های حسی: از این موارد می‌توان به لمس بیش ‌از حد افراد یا اشیا و ترجیح دادن به ماندن در تاریکی اشاره کرد.

علائم ارتباطی

علائم مثبت
بزرگسالان مبتلا به سندرم آسپرگر ممکن است علائمی از خود نشان دهند که می‌توانند مثبت تلقی شوند. به عنوان مثال، این افراد اغلب توانایی قابل توجهی در تمرکز دارند. می‌توانند مدت زمان طولانی روی یک مسئله یا مشکل تمرکز کنند، خصوصاً اگر برایشان جالب باشد. در کنار آن توجه به جزئیات ممکن است آن‌ها را در حل هر مسئله‌ای به طور قابل توجهی موفق کند.

واقعا علل بروز سندرم آسپرگر چیست؟

از نظر محققان، تغییرات در مغز عامل بسیاری از علائم سندرم آسپرگر است. با این حال، پزشکان هنوز نتوانسته‌اند به طور دقیق علت این تغییرات را تعیین کنند.

عوامل ژنتیکی و قرار گرفتن مادر در دوران بارداری در معرض سموم محیطی مانند مواد شیمیایی یا ویروس، به عنوان عوامل موثر در ایجاد این اختلال شناخته شده‌اند.

انواع سندرم آسپرگر

ازآنجایی‌که افراد مبتلا به سندرم آسپرگر به‌عنوان افراد دارای اوتیسم با عملکرد بالا و سطح یک در نظر گرفته می‌شوند، یک نوع از آن بیشتر وجود ندارد. فقط علائم آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

آیا امکان پیشگیری از سندرم آسپرگر وجود دارد؟

بله امکان آن وجود دارد. زیرا اصولا هر راهکاری که برای پیشگیری از اوتیسم مطرح می‌شود، در زمینه پیشگیری از سندرم آسپرگر نیز کارایی دارد. در حال حاضر ۴ راهکار در این زمینه وجود دارد:

طبق تحقیقات دانشگاه هاروارد، در معرض قرار گرفتن مادران با آلودگی‌ها و آلاینده‌های هوا خطر ابتلای جنین به اوتیسم را افزایش می‌دهد. پس سعی کنید در دوران بارداری کمتر در محیط‌های آلوده قرار بگیرید. به‌خصوص در روزهایی که میزان آلاینده‎های هوا به حداکثر میزان می‌رسد.
تحقیقات جدید نشان داده‌اند که مصرف اسید فولیک در دوران بارداری بخصوص ۲۸ روز اول، خطر ابتلای نوزاد به اوتیسم را ۷۳ درصد کاهش می‌دهد. پس علاوه بر مصرف مکمل‌های آهن و اسید فولیک یا ویتامین B9 در دوران بارداری و قبل از آن، در مورد نوع تغذیه خود نیز تجدید نظر کنید. به‌خصوص در مورد مصرف غذاهای فرآوری‌شده‌ مثل سوسیس و کالباس!
کمبود ماده معدنی ید در دوران بارداری می‌تواند باعث معلولیت ذهنی و جسمی جنین شود. پس برای پیشگیری از اختلالات مغزی مانند اوتیسم در دوران بارداری به میزان کافی ید مصرف کنید.

سندرم آسپرگر چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اختلالات طیف اوتیسم مانند سندرم آسپرگر معمولاً در اوایل کودکی تشخیص داده می‌شوند. در صورت تشخیص صحیح و درمان مناسب در دوران کودکی تا بزرگسالی، بیمار با حداقل مشکلات به زندگی خود ادامه می‌دهد.
ازآنجایی‌که افراد مبتلا به سندرم آسپرگر به طور مکرر دچار استرس و اضطراب، افسردگی و بیش فعالی می‌شوند؛ گاهی این وضعیت با سایر مشکلات سلامت روان مانند اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) به اشتباه تشخیص داده می‌شود. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است لازم باید کودک شما دوباره ارزیابی شود تا تشخیص صحیح‌تری داده شود.

درمان سندرم آسپرگر

با این که در حال حاضر درمان آسپرگر وجود ندارد، روش­‌های درمان روی سه علامت اصلی تمرکز دارند: ضعف در مهارت برقراری ارتباط، روتین­‌های مکرر یا وسواس‌­گونه و مهارت­‌های فیزیکی.

یک برنامه‌­ی موثر درمان آسپرگر باید علایق کودک را گسترش دهد، برنامه­ قابل پیش­بینی داشته باشد، وظایف را به­ صورت مراحل ساده آموزش دهد، توجه کودک را به فعالیت‌­های نظام‌­مند معطوف کند و به ­طور منظم باعث تقویت رفتار کودک شود. روش‌­های درمان آسپرگر شامل موارد زیر است:

درمان آسپرگر با تمرین مهارت­‌های اجتماعی: در این روش مهارت­‌های مورد نیاز برای برقراری روابط موثر با دیگر کودکان آموزش داده می­‌شود.
درمان آسپرگر با درمان شناختی رفتاری: گفتاردرمانی که به کنترل احساسات و از بین بردن علایق وسواس‌­گونه و روتین‌­های تکراری کمک می­‌کند.
درمان آسپرگر با مصرف دارو برای بیماری­‌هایی که همزمان با سندرم آسپرگر وجود دارد مانند افسردگی و اضطراب
درمان آسپرگر با کاردرمانی یا فیزیوتراپی برای کودکانی موثر است که برای هماهنگ‌­سازی حواس یا حرکات خود دچار مشکل هستند.
گفتار یا زبان درمانی تخصصی و به استفاده از گفتار کمک می‌­کند.
آموزش مهارت‌­های رفتاری و حمایتی به والدین.