معجزه ای از نوع سلول
واژه سلول بنیادی یا stem cell، اولین بار توسط دانشمندان آلمانی در سال 1888 به کار برده شد و الکساندر ماکسموف این واژه را برای همه سلول های خونی که از یک پیش ساز بودند، به کار برد.
مطالعات بعدی نشان داد که از تقسیم این سلول های تمایز نیافته، سلول های بنیادی دیگر به وجود می آید و از تمایز برخی از آن ها، بافت ها و اندام ها ایجاد می شوند.
محققان با درک ویژگی های خودنوسازی و تمایز این سول ها دریافتند که می توانند آن ها را در رویکردهای درمانی به کار گیرند چرا که با کمک این دو ویژگی، بافت های آسیب دیده درمان می شوند.
برای اولین بار در سال 1958 ژرژ ماته، انکولوژیست فرانسوی با این روش درمانی و پیوند سلول های بنیادی مغز استخوان توانست جان شش محقق که با تشعشعات هسته ای آلوده شده بودند را نجات دهد.
با ادامه مطالعات در سال 1981 محققان توانستند روش های استخراج این سلول ها را در موش شناسایی کنند که تکمیل این مطالعات منجر به کشف روش استخراج سلول های بنیادی انسان شد.
استفاده گسترده از سلول های بنیادی در درمان بیماری ها به ویژه بیماری های صعب العلاج ، انقلاب عظیمی در پزشکی بازساختی ایجاد کرد. در ادامه به برخی از این درمان ها می پردازیم.
سلول های بنیادی شامل سلول های بنیادی بالغ(ASCs)، جنینی(ESCs) و پر توان القایی(iPSCs) هستند. نوع اول، سلول تمایز نیافته ای است که با تقسیم خود و تولید سلول های جدید، بافت های آسیب دیده را التیام می بخشد.
سلول های بنیادی خونساز، مزانشیمی، عصبی، اپیتلیال و پوست، از انواع سلول های بنیادی بالغ هستند.
کارآزمایی های بالینی در بیماران قلبی نشان می دهد که می توان روی سلول های بنیادی مزانشیمی به عنوان ابزاری برای درمان این بیماری ها حساب کرد. این نوع سلول ها رشد رگ های جدید و سلول های ماهیچه قلبی را تحریک می کنند که به دنبال آن عملکرد قلب بیماران مبتلا به نارسایی قلبی بهبود می یابد.
عوارض مربوط به عروق کرونر و انفارکتوس قلبی با درمان توسط سلول های بنیادی کاهش یافته و تا حدودی رفع می شوند.
همانطور که گفتیم یکی از ویژگی های این سلول ها، تمایز به سلول های مختلف از جمله عصبی و گلیال است که از این ویژگی می توان در درمان بیماری های سیستم عصبی مرکزی نیز استفاده کرد.
محققان در تازه ترین مطالعات خود در تلاشند که از این روش برای درمان بیماری های عصبی مانند ALS، MS و آسیب های نخاعی استفاده کنند که برخی از آن ها نتایج قابل قبولی را در مطالعات حیوانی نشان دادند.
توده سلولی جنینی در مرحله بلاستوسیست، سلول های بنیادی جنینی نام دارد.
این نوع از سلول ها توانایی قابل توجهی در تولید بافت های تخصصی بدن دارند و دانشمندان از این ویژگی در شرایط آزمایشگاهی به منظور تولید سلول های مختلف بدن مانند ریه در عمل های پیوند عضو، استفاده کرده اند.